معماری ایرانی

بازار در معماری

بازارهای از مهم‌ترين بخش‌های شهرهای ايرانی دوران بعد از اسلام بوده‌اند و در رشد و توسعه‌ی آن‌ها نقش به‌سزايی داشته‌اند. هسته‌ی اولیه‌ی اغلب بازارها در نزديکی يکی از پر رفت‌و‌آمدترين دروازه‌های شهر تشکيل می‌شد. در بازارها علاوه بر فضای معماری، رویکردهای مهم اجتماعی و اقتصادی نیز رخ می‌داد. بازارها بنا به نیاز هر جامعه‌ی شهری، مسقف و یا در مکان خاص بدون فضای کالبدی شکل می‌گرفتند. بازار، قلب تپنده‌ی هر شهر محسوب می‌شود و آن شهر را زنده نگه می‌دارد.

49

تزیینات آجرکاری

آجر یکی از مصالح ارزشمند در بناهای باستانی و سنتی و آثار معماری امروزی بوده است، که از آن در پی‌های آجری، کرسی چینی، دیوارسازی، ستون‌های قطور و ظریف، جرز، پایه، قوس‌ها و پوشش انواع طاق‌ها، دیوارکشی‌ها، طاق نماسازی‌ها، کف فرش‌ها، و در اسکلت‌سازی و استخوان‌بندی و نماسازی فضاها و بناهای مختلف از قبیل مساجد، حسینیه‌ها، مدارس، عمارت و کاخ‌ها پل‌ها، کاروانسراها، بازارها، حجره‌ها، آب انبارها و منازل مسکونی و بسیاری دیگر استفاده و به کار گرفته شده است.

86

خانقاه

خانقاه، به اصطلاحات دیگر مانند تکیه، بقعه، درگاه، زاویه و رباط نیز در معماری نیز اطلاق شده است. این بنا در طی تاریخ ایران، به ویژه تا پیش از صفویه، جزو بناهای پر شمار بوده است. با این حال، از معماری آن چندان چیزی نمی‌دانیم. برای شناخت معماری خانقاه باید در طی چندین تحقیق در برهه‌های گوناگون تاریخی و مناطق جغرافیایی ایران و جهان اسالم، همە‌ی منابع نوشتاری عربی، فارسی و ترکی و نیز آثار مرتبط معماری را بررسی کرد.

156

معماران قزوین

قزوین یکی از شهرهای توسعه یافته‌ی ایران است و به دلیل قرار گرفتن در شاه‌راه جاده‌ی ابرایشم از موقعیت بسیار خوبی برخوردار شده است. این موقعیت باعث رشد و پیشرفت در هنر و به خصوص در معماری شد. در این راه هنرمندانی زیادی بودند، که برای معماری شهر قروین بسیار تلاش کردند. امروز در ایران نگری به معرفی این معماران که بسیار مشهور و معروف بودند، می‌پردازیم. 

121

پیرنشین ها در حال نابودی اند!

یکی از ویژگی‌های ورودی خانه‌های قدیمی و سنتی که در بیش‌تر نقاط ایران و بافت‌های تاریخی، به وفور دیده می‌شود، وجود سکوهایی در دو طرف درهای خانه است که به پیرنشین شهرت دارند. سکو جزیی از خانه‌های قدیمی بوده است که علاوه بر زیبایی، به تناسب بزرگی یا کوچکی خانه و درِ خانه، متفاوت بوده است.

212

آشنایی با اجزای مسجد در معماری

مسجد یکی از زیباترین و مهم‌ترین بناهای مذهبی در معماری اسلامی است. هر بنای تاریخی دارای یک سری ویژگی‌های خاص است، که آن را از دیگر بناها متمایز می‌کند. در مسجدهای اسلامی این خصوصیات شامل صحن، مناره، گنبد و وضوخانه است. ویژگی ظاهری مسجد می‌تواند معرف آن بنا باشد.

418

خانه های تاریخی قزوین

خانه‌های قدیمی برجای مانده در قزوین بیشتر مربوط به دوره‌ی قاجار هستند و شیوه‌ی معماری آن مانند خانه‌های قدیمی دیگر شهرهای ایران است. بیشتر خانه‌های قزوین بنا به موقعیت جغرافیایی، مسایل فرهنگی، اجتماعی و مصالح سنتی موجود اکثرا یک یا دو طبقه و شامل دو حیاط هستند.

349

کاربرد آجر در معماری

آجر در طول تاریخ سرگذشت بسیار جالب و پر فراز و نشیب را طی کرده است. ظهور آجر را به سرزمین «بابل» نسبت می‌دهند. سرزمینی که پخت آجر را به سراسر دنیا معرفی کرد. آجر آسان‌ترین و در دسترس‌ترین مصالحساختمانی در سراسر جهان است.

299

تاریخچه بناهای آرامگاهی در معماری ایرانی

آرامگاه‌ها بعد از مساجد، متداول‌ترین بناهای عمومی در معماری اسلامی ایران است. این نوع بناها از فرهنگ ایرانی ریشه گرفته‌اند. با بررسی سیر تاریخی و فرهنگی آرامگاه‌ها، می‌توان دریافت که این بناها بیشتر جنبه‌ی فرهنگی دارند و ریشه‌ی آن به انسان پیش از تاریخ بر می‌گردد. توجه جوامع انسانی به معماری بناهای آرامگاهی از دو جهت بررسی می‌شود. یکی جنبه‌ی مذهبی و دیگری اجتماعی.

344

گوشواره در معماری

گوشواره یا طاق روی گوشه‌سازی، عنصری در معماری است که قبل از اسلام برای تسهیل تعبیه‌ی گنبد بر روی یک پلان مربع‌شکل به کار می‌رفته است. گوشواره در جریان تحول خود، جنبه‌ی تزیینی به خود می‌گیرد و در زمره‌ی هنرهای تزیینی معماری قرار گرفته می‌شود و این تحول در معماری دوره‌ی اسلامی رخ می‌دهد. برای آشنایی بیشتر با ایران نگری همراه باشید.

607

دوره صفوی؛ عصر طلایی کاروانسراها در ایران

کاروانسراها بناهایی‏ هستند، که جهت اسکان موقت و استراحت کاروانیان در مسیر راه‏‌های کاروان‌رو از جمله راه ابریشم، در شهرها و خارج از شهرها ساخته و تحت تاثیر تحولات اخیر در عرصه‌ی حمل‌ و نقل و ارتباطات امروزی، کارآیی خود را از دست داده و به ویرانه‏‌هایی تبدیل شده‌اند.

422

سیاحان و کاروانسراهای ایرانی

کاروانسراها مکانی مهم در بناهای ایران هستند که در طول تاریخ مورد توجه بسیاری از سیاحان و سفرنامه‌‌نویسان واقع شده‌اند. سیاحان در این راستا اطلاعات بسیار مفیدی را بر جای گذاشته‌اند که در مرمت و بازسازی بناهای از بین رفته بسیار مفید واقع شده‌اند. نقاشی‌ها، طراحی‌ها، نوشته‌ها و... از جمله موارد به جا مانده از این سیاحان و جهانگردان ایرانی و خارجی است.

400