شیوهی آذری دارای دو دوره است، یکی از زمان هلاگو و پایتخت شدن مراغه و دیگری از زمان تیمور و پایتختی سمرقند آغاز میشود. در دورهی دوم بود که معماران بزرگی، چون قوامالدین شیرازی و پسرش غیاث الدین و زین العابدین شیرازی در خراسان بزرگ به کار گمارده شدند و سازندهی ساختمانهای بزرگ در آنجا بودند.
سرزمین آذربایجان در معماری ایران در ردهی نخست اهمیت جای دارد، چرا که سه شیوهی معماری ایران (پارسی، آذری و اصفهانی) از آنجا سرچشمه گرفته و به سراسر کشور رسیده است. در شیوهی پارسی هنگامی که اقوام آریایی کوههای آران را پشت سر میگذاشتند تا به جنوب سرزمین ایران بروند و ماندگار شوند، سر راه خود، ستاوندهای چوبی و شبستانها و نهانخانههای دور بسته و کوشکی آذربایجان را پسندیدند.
شهر ری یا راز، محل پیدایش و رشد شیوهی رازی در این دوره بنا بر نقل قولهای موجود بسیار آباد بوده است. بعضی از نویسندگان جمعیت ری را در عهد آبادانی رقمی در حدود یک میلیون و نیم میدانند. متاسفانه این شهر در عهد چنگیز غارت و خراب شده و به قولی تعداد کشته شدگان و اسرا بالغ بر هفتصد هزار نفر بوده است.
شیوهی رازی چهارمین شیوهی معماری ایرانی است که همهی ویژگیهای خوب شیوههای پیشین را به بهترین گونه دارد. در اصل میتوان گفت، بهترین شیوهی معماری ایران شیوهی رازی میباشد. در این شیوه نغزکاری شیوهی پارسی، شکوه پارتی و ریزهکاری شیوهی خراسانی با هم پدیدار میشوند.
یکی از نمونه ساختمانهایی که در این شیوه پدیدار شد و در معماری ایران همواره جایگاه ارزشمندی داشته و دارد مسجد است، در عصری که شیوهی خراسانی ایجاد شد مساجد به علت ورود دین اسلام به ایران زیاد شدند. بنابراین معماری مساجد بسیار رواج پیدا کرد که آن را توضیح میدهیم.
دربارهی اصالت ایرانی این شیوهها میتوان اشاره کرد که غربیها برای شیوههای معماری ایرانی پس از اسلام، نامهایی را به کار میبرند که هیچیک اصالت ایرانی ندارد. برای نمونه شیوههای دورهی اموی و عباسی را میتوان نام برد، اما میدانیم که هیچ کدام از این کشورها و ملتها یعنی ترکها، عربها و... نمیتوانستهاند در معماری کشوری که پیشینهی معماری چند هزار ساله دارد کارساز باشند.
دومین سبک معماری ایران سبک پارتی میباشد. این شیوه پس از حملهی اعراب به ایران پدید آمد و در دورههای اشکانی، ساسانی، صدر اسلام و تا پس از اسلام نیز (سدههای 3 و 4 هجری) دنبال شده است. پس از حملهی اسکندر، یونانیها بسیار تلاش کردند که فرهنگ و سلیقهی خود را به ایرانیان تحمیل کنند.
در گذشته معماری بر اساس اصول خاصی شکل میگرفته و کمکم این اصول باعث به وجود آمدن روش خاصی برای ساخت بناها شد که بعد از مدتی سینه به سینه به نسلهای بعدی منتقل شد. حالا با این اصول آشنا میشویم. اما قبل از این که سبکها شکل بگیرند باید با اصول معماری آشنا شد. چرا که شناخت سبکها، شناخت عمیقتر معماری ایرانی و روش ساخت بناها را برای ما ممکن میکند.
ایران نگری پروژه ایست که از دل خاکسترهای پروژه ای دیگر سر بر آورده و هدف آن آشنایی مردم با میراث تاریخی، فرهنگی، طبیعی و ناملموس ایران در قالب وب سایت است. ما می خواهیم سطح اطلاعات کاربران را بالا برده و تلاش کنیم تا با فرهنگسازی، محیطی را فراهم آوریم تا گردشگری آگاهانه در میان عوام مردم پدیدار شود و هر ایرانی به جای تخریب این میراث گران بها، تلاش کند تا آن را در بهترین حالت برای آیندگان به یادگار بگذارد.
تمام حقوق مادی و معنوی این وب سایت برای ایران نگری محفوظ است.
هر گونه استفاده از محتوای ایران نگری بدون کسب اجازه از آن قابل پیگرد قانونی خواهد بود.