معماری نگری

عناصر تشکیل دهنده بازار سنتی

بازارها یکی از مهمترین بناها در ایران هستند، که هم نقش اقتصادی و هم اجتماعی را در طول تاریخ ایفا کردند. بازارها از عناصر کالبدی و فضایی مختلف تشکیل شده است. عناصر تشکیل دهنده بازار، راسته اصلی، راسته فرعی، دالان، سرا، خانبار، قیصریه، چهارسوق، میدان، جلوخان، حجره و تیمچه است.

118

بازار در معماری

بازارهای از مهم‌ترين بخش‌های شهرهای ايرانی دوران بعد از اسلام بوده‌اند و در رشد و توسعه‌ی آن‌ها نقش به‌سزايی داشته‌اند. هسته‌ی اولیه‌ی اغلب بازارها در نزديکی يکی از پر رفت‌و‌آمدترين دروازه‌های شهر تشکيل می‌شد. در بازارها علاوه بر فضای معماری، رویکردهای مهم اجتماعی و اقتصادی نیز رخ می‌داد. بازارها بنا به نیاز هر جامعه‌ی شهری، مسقف و یا در مکان خاص بدون فضای کالبدی شکل می‌گرفتند. بازار، قلب تپنده‌ی هر شهر محسوب می‌شود و آن شهر را زنده نگه می‌دارد.

113

تزیینات آجرکاری

آجر یکی از مصالح ارزشمند در بناهای باستانی و سنتی و آثار معماری امروزی بوده است، که از آن در پی‌های آجری، کرسی چینی، دیوارسازی، ستون‌های قطور و ظریف، جرز، پایه، قوس‌ها و پوشش انواع طاق‌ها، دیوارکشی‌ها، طاق نماسازی‌ها، کف فرش‌ها، و در اسکلت‌سازی و استخوان‌بندی و نماسازی فضاها و بناهای مختلف از قبیل مساجد، حسینیه‌ها، مدارس، عمارت و کاخ‌ها پل‌ها، کاروانسراها، بازارها، حجره‌ها، آب انبارها و منازل مسکونی و بسیاری دیگر استفاده و به کار گرفته شده است.

224

دروازه

دروازه به محل ورودی یک دیوار یا حصار گفته می‌شود. درِ بزرگ یک شهر، روستا، کاروانسرا، قلعه و باغ نیز به عنوان «دروازه» شناخته می‌شود. دروازه‌ها در هنگام صلح و دوستی به روی مردم و تجار باز بودن و در هنگام حمله‌ی دشمن، بسته و از آن در مقابل ورود و خرج محافظت می‌شد.

60

خانقاه

خانقاه، به اصطلاحات دیگر مانند تکیه، بقعه، درگاه، زاویه و رباط نیز در معماری نیز اطلاق شده است. این بنا در طی تاریخ ایران، به ویژه تا پیش از صفویه، جزو بناهای پر شمار بوده است. با این حال، از معماری آن چندان چیزی نمی‌دانیم. برای شناخت معماری خانقاه باید در طی چندین تحقیق در برهه‌های گوناگون تاریخی و مناطق جغرافیایی ایران و جهان اسالم، همە‌ی منابع نوشتاری عربی، فارسی و ترکی و نیز آثار مرتبط معماری را بررسی کرد.

232

معماران قزوین

قزوین یکی از شهرهای توسعه یافته‌ی ایران است و به دلیل قرار گرفتن در شاه‌راه جاده‌ی ابرایشم از موقعیت بسیار خوبی برخوردار شده است. این موقعیت باعث رشد و پیشرفت در هنر و به خصوص در معماری شد. در این راه هنرمندانی زیادی بودند، که برای معماری شهر قروین بسیار تلاش کردند. امروز در ایران نگری به معرفی این معماران که بسیار مشهور و معروف بودند، می‌پردازیم. 

182

پیرنشین ها در حال نابودی اند!

یکی از ویژگی‌های ورودی خانه‌های قدیمی و سنتی که در بیش‌تر نقاط ایران و بافت‌های تاریخی، به وفور دیده می‌شود، وجود سکوهایی در دو طرف درهای خانه است که به پیرنشین شهرت دارند. سکو جزیی از خانه‌های قدیمی بوده است که علاوه بر زیبایی، به تناسب بزرگی یا کوچکی خانه و درِ خانه، متفاوت بوده است.

304

تفاوت محراب مسجد و محراب کلیسا در چیست؟

محراب در معماری جایی است که در آن به عبادت می‌پردازند. محراب در فرهنگ‌های مختلف دارای اشکال مختلفی است و در دین مسحیت و اسلام نیز بسیار مورد توجه و اهمیت قرار دارد. ولی محراب در این دو دین دارای تفاوت‌ها و تشابه‌هایی است که امروز تصمیم داریم به آن بپردازیم.

231

آشنایی با اجزای مسجد در معماری

مسجد یکی از زیباترین و مهم‌ترین بناهای مذهبی در معماری اسلامی است. هر بنای تاریخی دارای یک سری ویژگی‌های خاص است، که آن را از دیگر بناها متمایز می‌کند. در مسجدهای اسلامی این خصوصیات شامل صحن، مناره، گنبد و وضوخانه است. ویژگی ظاهری مسجد می‌تواند معرف آن بنا باشد.

658

آسباد در معماری

آسباد از مهم‌ترین سازه‌هاى معمارى کورى ایران است. این کارخانه‌ی کوچک و به ظاهر ساده نمایانگر تلفیق هنر و دانش در معمارى هست. آسباد تجلی تفکر پیشینان این سرزمین در بهره‌گیرى به‌جا و شایسته از امکانات محلى و بومى است.

266

آینه کاری در معماری

آینه كاری، هنر ایجاد اشكال منظم در طرح‌ها و نقش‌های متنوع، با قطعات كوچک و بزرگ آینه است و بیش‌تر به منظور تزیین در بناهای تاریخی و امروز در منازل به کار می‌رود. هنر آینه كاری، هنر ایجاد فضایى‌ درخشان است كه از بازتاب پى‌‌‌درپى‌ نور در قطعات آینه‌ی کار شده در بناها به وجود مى‌آید.

349

خانه های تاریخی قزوین

خانه‌های قدیمی برجای مانده در قزوین بیشتر مربوط به دوره‌ی قاجار هستند و شیوه‌ی معماری آن مانند خانه‌های قدیمی دیگر شهرهای ایران است. بیشتر خانه‌های قزوین بنا به موقعیت جغرافیایی، مسایل فرهنگی، اجتماعی و مصالح سنتی موجود اکثرا یک یا دو طبقه و شامل دو حیاط هستند.

427